Vá Những Mảnh Đời

Tác giả: icybamboo_

Cái nắng tháng bảy như đổ lửa xuống con phố nhỏ. Hơi nóng bốc lên từ mặt nhựa, hòa cùng mùi dầu mỡ, mùi xăng và mùi cao su cháy khét. Tiếng máy mài ken két, tiếng búa gõ lộc cộc trên vành xe, tiếng radio phát nhạc bolero ọp ẹp từ chiếc điện thoại cũ kỹ, tất cả tạo nên một bản hòa âm đặc trưng chẳng lẫn vào đâu được của tiệm sửa xe ông Hạo.

Tiệm nằm chễm chệ trên một góc phố, chẳng có biển hiệu sang trọng, chỉ là tấm bìa các-tông viết nguệch ngoạc dòng chữ “SỬA XE” treo lỏng lẻo trên cành cây sầu đông già. Không gian của tiệm là một khoảng sân nhỏ lợp tôn, che chắn sơ sài, chứa đầy những lốp xe cũ, săm vỡ, xích líp, và đủ thứ dụng cụ kỳ lạ mà chỉ ông mới biết công năng. Đó là vương quốc của ông, nơi ông đã ngự trị suốt hơn ba mươi năm trời.

Ông Hạo không phải người thợ trẻ trung, nhanh nhảu. Ông năm nay đã ngoài sáu mươi, dáng người gầy gò, nước da đồi mồi vì dãi nắng dầm mưa. Đôi mắt ông đã mờ, phải đeo kính lão dày cộp mới nhìn rõ con ốc vít. Những ngón tay thô kệch, chai sạn vì decades cầm kìm, cầm cờ-lê, lúc nào cũng lem luốc dầu nhớt. Nhưng đôi tay ấy lại có một sự khéo léo kỳ lạ. Một chiếc xe đạp lỏng lẻo, một chiếc xích líp kêu răng rắc, hay một chiếc xăm thủng lỗ chỗ, qua đôi tay ông đều trở nên mượt mà, im ắng và lành lặn.

Sáng nào, ông cũng mở cửa tiệm lúc năm giờ rưỡi, đúng giờ phố thịt heo bắt đầu nhộn nhịp. Ông pha một ấm trà nóng, ngồi trên chiếc ghế nhựa cũ kỹ, nhìn dòng người qua lại. Khách hàng của ông đa dạng lắm. Từ bác xe ôm đầu phố, cô bán xôi sáng, đến cậu sinh viên vội vã đi học, chị công nhân đi làm ca. Ai đến, ông cũng gật đầu chào, giọng khàn khàn: “Xe hư gì?”.

Rồi ôm lấy chiếc xe, lắng nghe, sờ nắn, vặn thử vài cái. Như một vị lang y chẩn bệnh. Ông ít nói, chỉ chăm chú vào công việc. Tiếng lốp xịt hơi, tiếng vặn ốc, tiếng xích líp được tra dầu… tất cả đều theo một nhịp điệu riêng, chậm rãi mà chắc chắn. Trong một thế giới mà mọi thứ đều vội vã, gấp gáp, góc nhỏ của ông Hạo dường như trôi chậm lại. Ở đó, người ta có thể tạm dừng chân, thở một hơi dài, và kiên nhẫn chờ đợi.

Hôm đó, một cô gái trẻ chạy chiếc xe đạp cà tàng vào tiệm. Cô mặc bộ đồng phục công sở, vẻ mặt tất tả, mồ hôi nhễ nhại.

“Bác ơi, cháu đi họp gấp, cái phanh trước của cháu bị kẹt rồi, bác xem giúp cháu với, mười lăm phút nữa cháu phải có mặt rồi!”

Giọng cô đầy lo lắng.

Ông Hạo không vội. Ông đặt ấm trà xuống, điềm tĩnh nhấc bánh trước lên, xoay nhẹ. “Phanh bó cứng. Con ốc siết quá, lại còn thiếu dầu.” Ông lẩm bẩm một mình, rồi lục tìm trong hộp dụng cụ. Cô gái sốt ruột, liếc nhìn đồng hồ. “Bác làm nhanh giúp cháu nhé, thật sự gấp lắm ạ!”

Ông gật đầu, nhưng đôi tay vẫn không hề vội vã. Ông tháo từng con ốc, tra dầu cẩn thận, siết lại vừa đủ. Từng động tác tỉ mỉ, chính xác. Cô gái đứng đó, như ngồi trên đống lửa. Mười phút trôi qua. Rồi mười lăm phút.

“Được rồi đó.” Ông đặt bánh xe xuống, vỗ nhẹ. “Chạy thử đi.”

Cô gái vội vàng cảm ơn, đưa tiền, rồi phóng đi như tên bắn. Nhìn theo bóng lưng vội vã của cô, ông Hạo thở dài, lắc đầu. Ông biết, chiếc phanh ấy sẽ lại kẹt trong một ngày không xa, vì nó cần được chăm chút kỹ hơn, chứ không phải một cuộc sửa chữa vội vàng.

Trưa đến, ông ăn vội hộp cơm do vợ ông mang từ nhà sang. Bà Hạo, một người phụ nữ hiền hậu, lúc nào cũng dặn: “Ông già ăn cho chậm thôi, cái dạ dày nó lại hành đó”. Ông gật đầu, nhưng mắt vẫn dán vào chiếc xe đạp của một cậu học trò đang chờ. Bữa trưa của ông chưa bao giờ trọn vẹn. Giữa chừng lại có khách, lại có tiếng gọi “Bác Hạo ơi, bơm vội giùm cháu lốp xe!”. Ông bỏ dở bát cơm, lại tất bật.

Chiều muộn, khi cái nắng dịu dần, tiệm ông trở thành điểm hẹn của mấy ông già trong xóm. Họ kéo đến, mang theo ấm trà, vài ba củ lạc luộc. Họ ngồi trên những chiếc ghế nhựa lốc xoáy, hút thuốc lào, kể chuyện phiếm. Chuyện con cái, chuyện thời tiết, chuyngày xưa… Tiếng cười nói râm ran. Ông Hạo vừa hàn lại cái sọt xe, vừa tham gia vào câu chuyện. Lúc đó, tiệm sửa xe không còn là nơi làm ăn, mà thành một câu lạc bộ của những tâm hồn gạo cội, nơi họ tìm thấy sự bình yên và chia sẻ.

Tôi, một thằng nhóc hai mươi mấy tuổi, sống trong con hẻm đối diện, là khách quen của tiệm. Chiếc xe máy cũ kỹ của tôi thường xuyên “đau yếu”. Mỗi lần như vậy, tôi lại đẩy nó vào “bệnh viện” của ông Hạo. Ban đầu, tôi cũng sốt ruột như cô gái kia. Nhưng dần dà, tôi học được sự kiên nhẫn từ ông.

Một lần, xe tôi bị hỏng bộ li hợp. Tôi ngồi chờ ông sửa. Ông vừa tháo từng chi tiết, vừa giải thích cho tôi nghe: “Cái này gọi là bộ lá. Nó mòn rồi, nên xe anh vừa chạy vừa rú máy mà không đi. Cuộc đời cũng thế, có những thứ mòn đi thì phải thay, chứ cố quá lại hư đại.” Tôi ngồi nghe, bỗng thấy câu nói của ông không chỉ nói về chiếc xe. Ông kể cho tôi nghe về thời của ông, những ngày đầu mở tiệm, cuộc sống khó khăn, và cách ông học nghề từ những người thợ già. Những câu chuyện giản dị, mộc mạc, chậm rãi chảy vào tâm trí tôi như dòng dầu nhớt bôi trơn những suy nghĩ còn non nớt.

Rồi một ngày, thành phố bắt đầu thay đổi. Người ta quy hoạch lại khu phố. Những ngôi nhà mái ngói cũ kỹ lần lượt đổ xuống, nhường chỗ cho những tòa nhà cao tầng sáng bóng. Dòng người vội vã hơn, những chiếc xe hơi đời mới nhiều hơn, tiếng còi inh ỏi hơn. Tiệm sửa xe của ông Hạo trở nên lạc lõng, như một mảnh ghép từ quá khứ còn sót lại.

Con trai ông, một kỹ sư trẻ, về thăm và khuyên: “Ba ơi, đóng cửa tiệm đi ba. Giờ người ta toàn đi xe đời mới, hư là đem ra đại lý, mấy ai sửa nữa. Ba già rồi, ở nhà với mẹ cho khỏe.” Ông Hạo lắc đầu. “Ba còn khỏe. Với lại, ba bỏ tiệm thì mấy bác trong xóm lấy chỗ mà tụ tập? Thằng Tèo nhà bác Tư đi học về xịt lốp, biết tìm ai? Cô Ba bán xôi chiếc xe đạp cà tàng của cổ, đem ra đại lý người ta có thèm sửa không?”. Đối với ông, cái tiệm không chỉ là kế sinh nhai, mà là một phần đời sống của cả một cộng đồng nho nhỏ.

Nhưng rồi, sự thật phũ phàng cũng ập đến. Một buổi chiều, có một người đàn ông ăn mặc chỉnh tề, đến đưa cho ông một phong bì. Đó là giấy mời họp về việc giải tỏa mặt bằng. Khu phố cũ sẽ bị phá bỏ để xây một trung tâm thương mại. Tiệm sửa xe của ông nằm trong diện đó.

Cả xóm xôn xao. Những người già đến tiệm ông nhiều hơn, không phải để uống trà, mà để than thở, để tiếc nuối. Không khí trầm lắng hẳn. Ông Hạo ít nói hơn. Ông ngồi im lặng, nhìn ngắm từng thứ đồ trong tiệm: chiếc máy bơm đã gỉ sét, bộ cờ-lê mòn vẹt, chiếc bàn tháo lốp đã lỏng lẻo… Tất cả đều gắn bó với ông hơn nửa đời người.

Cuối cùng, ngày cuối cùng cũng đến. Ông không khóc, cũng không than vãn. Ông dành cả ngày hôm đó để dọn dẹp. Ông lau chùi từng dụng cụ, xếp chúng vào một chiếc thùng gỗ cũ. Những người bạn già đến giúp ông. Họ im lặng, chỉ thỉnh thoảng trao đổi vài câu ngắn ngủi. Như thể họ đang chôn cất một phần ký ức của chính mình.

Tôi đến thăm ông. Ông đang ngồi trên chiếc ghế nhựa lần cuối, nhìn ra khoảng sân trống trơn. Chỉ còn lại vệt dầu nhớt loang lổ trên nền xi măng.

“Cháu à,” ông nói, giọng trầm xuống. “Bác nghĩ, người ta không chỉ sống bằng cơm gạo, mà còn sống bằng những thứ như thế này.” Ông chỉ tay về phía khoảng không. “Bằng hơi thở của con phố, bằng tiếng cười của bạn bè, bằng cảm giác được là một phần của ai đó. Giờ nó thành… ‘mặt bằng’ rồi.”

Tôi không biết nói gì hơn, chỉ đặt tay lên vai ông, một cử chỉ an ủi vụng về.

Hôm sau, chiếc máy ủi đến. Chỉ trong chốc lát, khoảng sân nhỏ, tấm tôn lợp, tất cả sụp đổ dưới lưỡi ủi lạnh lùng. Ông Hạo đứng từ xa nhìn, đôi mắt đằng sau cặp kính dường như mờ đi. Bà Hạo nắm chặt tay ông. Khi chiếc máy ủi rời đi, nó để lại một mảnh đất bằng phẳng, trống trải, chẳng còn dấu vết gì của một tiệm sửa xe đã từng tồn tại suốt ba thập kỷ.

Vài tháng sau, tôi rời khu phố cũ để chuyển đến một chung cư mới. Cuộc sống của tôi bận rộn hơn với công việc mới. Chiếc xe máy cũ của tôi cũng được thay bằng một chiếc xe tay ga. Mỗi lần hư hỏng, tôi đem nó đến một cửa hàng dịch vụ sáng choang, đầy đủ tiện nghi. Người thợ trẻ mặc đồng phục, sửa xe nhanh như cắt, chính xác và vô hồn. Tôi trả tiền, lên xe và đi. Không có trà, không có câu chuyện, không có sự chậm rãi.

Một chiều mưa, tình cờ đi ngang qua khu phố cũ. Nơi đây giờ đã hoàn toàn khác. Một tòa nhà thương mại cao ngất, bọc kính, sáng rực. Dòng người tấp nập ra vào. Những âm thanh ồn ã, hiện đại. Tôi đứng đó, cố gắng tìm kiếm một chút dấu vết quen thuộc, nhưng tất cả đã biến mất.

Bỗng, ở một góc khuất, gần chỗ để xe của trung tâm thương mại, tôi nhìn thấy một hình ảnh khiến tim mình thắt lại. Một chiếc ghế nhựa cũ kỹ. Và trên đó, một ông già gầy gò đang ngồi, đôi mắt đeo kính dày nhìn ra dòng người hối hả. Bên cạnh ông là một chiếc hộp dụng cụ nhỏ. Trên tấm bìa các-tông đặt trước mặt, vẫn là nét chữ nguệch ngoạc ngày xưa: “SỬA XE ĐẠP, BƠM VỎ”.

Tôi bước đến, lòng đầy xúc động. “Bác Hạo!”

Ông ngước lên, nheo mắt nhìn. Một nụ cười nhẹ nở trên khuôn mặt đầy nếp nhăn. “Ồ, thằng cu nhà bác Tư. Lâu lắm không thấy.”

“Bác… bác vẫn sửa xe ở đây ạ?”

“Ừ,” ông gật đầu. “Bác thuê được một góc nhỏ. Chỗ này cũng đông người qua lại. Tụi trẻ đi làm ở đây, xe đạp điện hư cũng mang tới bác sửa được.”

Tôi nhìn xuống. Trước mặt ông là một chiếc xe đạp mini. Ông đang cặm cụi vặn lại con ốc ở yên xe. Đôi tay ấy vẫn chai sạn, vẫn lem luốc dầu nhớt, và vẫn chậm rãi, tỉ mỉ như thuở nào. Dòng người vội vã đi ngang, chẳng mấy ai để ý đến ông lão và góc sửa xe tí hon trong góc khuất. Nhưng ở đó, tôi thấy cả một sự kiên cường, một nỗ lực bám víu lấy nhịp điệu riêng của đời mình giữa nhịp sống gấp gáp, xô bồ.

Ông hoàn thành xong chiếc xe, đứng dậy vỗ nhẹ vào yên. “Xong rồi.” Giọng ông vẫn vậy, khàn khàn, điềm tĩnh.

Tôi chợt hiểu rằng, dù cả thế giới có đổi thay, dù những tòa nhà cao tầng mọc lên san sát, thì vẫn có những con người như ông Hạo. Họ không cản được bánh xe thời gian, nhưng họ từ chối bị cuốn theo nó. Họ tạo ra những góc chậm rãi của riêng mình, nơi những giá trị cũ của sự tận tâm, của sự khéo léo và của những kết nối con người giản dị vẫn được gìn giữ.

Tôi mỉm cười với ông. Trong lòng trào dâng một niềm cảm động lạ kỳ. Tiệm sửa xe có thể đã không còn, nhưng người thợ sửa xe thì vẫn ở đây. Ông không sửa chữa những chiếc xe nữa, mà đang âm thầm vá lại những mảnh ký ức tưởng chừng đã vỡ vụn của một con phố, một thời đã qua. Và điều đó, đối với tôi, là một câu chuyện đẹp về cuộc sống này.

**Hết**